OBK:Metadatering Leermateriaal

Bij het gebruik van OBK in NL LOM zijn er een aantal implementatie adviezen die in dit artikel zijn opgesomd.

Koppeling aggregatieniveau

Niet alle leermaterialen zijn geschikt om te voorzien van een hoge detaillering van vakinhoudelijke metadata. Materiaal van aggregatieniveau 1 is in vele contexten bruikbaar; het toevoegen van veel vakinhoudelijke metadata heeft voor de zoeker weinig toegevoegde waarde.

Materiaal van niveau 4 zou, omdat het is opgebouwd uit een serie lessen, juist veel detail kunnen bevatten, maar ook hiervoor geldt dat de toegevoegde waarde voor de zoeker minder is. Immers wanneer iemand op zoek is naar vakinhoud of tussendoel, is de kans groot dat er gezocht wordt naar een les of lesonderdeel.

Een tussendoel mag alleen toegevoegd worden indien een volledig gerelateerd pad t/m vakinhoud reeds is toegevoegd.

aggregatieniveau	vak	vakkern	vaksubkern	vakinhoud	tussendoel
1	V	V
2	V	V	V	V	V *
3	V	V	V	V	V
4	V	V

^* - Indien learningresourcetype = "evaluatie- en toetsmateriaal"

Purposes

Voor leermateriaal zijn er 3 typen begrippen in het OBK welke overeenkomen met 3 classification purposes die zijn te gebruiken in LOM.

OBK begrip	LOM purpose
leerniveau	educational level
leerinhoud	discipline
leerdoel	educational objective

Relatie VDEX en OBK

Het OBK is niet beschikbaar als losse vocabulairebestand, en het is daarom niet mogelijk naar zo'n bestand te verwijzen. Het kan voorkomen dat men een vocabulairebestand gebruikt met een subset van het OBK. Bij de implementatie van deze type vocabulaires in LOM is het belangrijk dat niet gerefereerd wordt naar de vocabulaire identifier van de afgeleide vocabulaire (zoals gebruikelijk is bij reguliere vocabulaires).

Om dit te illustrereren volgt nu een term van een afgeleide VDEX vocabulaire en de bijbehorende LOM representatie. Zie hoe voor lom:source/lom:langstring de waarde van vdex:metadata/dc:source wordt gebruikt.

<!-- Term uit afgeleide VDEX vocabulaire -->
<vdex:term orderSignificant="false" validIndex="true">
  <vdex:termIdentifier>dced6368-c076-4d51-8d83-53e9a87bef40</vdex:termIdentifier>
  <vdex:caption>
    <vdex:langstring language="nl">Getallen en variabelen</vdex:langstring>
  </vdex:caption>
  <vdex:description>
    <vdex:langstring language="nl">Vakkern</vdex:langstring>
  </vdex:description>
  <vdex:metadata>
    <dc:source>http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader</dc:source>
  </vdex:metadata>
</vdex:term>

<!-- LOM representatie van Begrippenkader term -->
<lom:taxonpath>
  <lom:source>
    <lom:langstring xml:lang="x-none">http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader</lom:langstring>
  </lom:source>
  <lom:taxon>
    <lom:id>dced6368-c076-4d51-8d83-53e9a87bef40</lom:id>
    <!-- vermelding van de entry is optioneel -->
    <lom:entry>
      <lom:langstring xml:lang="nl">Getallen en variabelen</lom:langstring>
    <lom:entry>
  </lom:taxon>
</lom:taxonpath>

Vakken in classification

In het OBK bestaan er parent-child relaties tussen vak, vakkern, vaksubkern en vakinhoud. Indien er een tak (of een deel daarvan) wordt gemetadateerd, wordt deze bij voorkeur in een taxonpath geplaatst. Elke andere tak wordt in een ander taxonpath geplaatst.

Dit is te zien in het volgende voorbeeld:

<lom:classification>
  <lom:purpose>
    <lom:source>
      <lom:langstring>LOMv1.0</lom:langstring>
    </lom:source>
    <lom:value>
      <lom:langstring>discipline</lom:langstring>
    </lom:value>
  </lom:purpose>
  <lom:taxonpath>
    <lom:source>
      <lom:langstring xml:lang="x-none">http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader</lom:langstring>
    </lom:source>
    <!-- vak -->
    <lom:taxon>
      <lom:id>7afbb7a6-c29b-425c-9c59-6f79c845f5f0</lom:id>
      <lom:entry>
        <lom:langstring xml:lang="nl">Wiskunde</lom:langstring>
      <lom:entry>
    </lom:taxon>
    <!-- vakkern -->
    <lom:taxon>
      <lom:id>dced6368-c076-4d51-8d83-53e9a87bef40</lom:id>
      <lom:entry>
        <lom:langstring xml:lang="nl">Getallen en variabelen</lom:langstring>
      <lom:entry>
    </lom:taxon>
    <!-- vaksubkern -->
    <lom:taxon>
      <lom:id>80463ecd-26a1-43ad-9aa9-7506bba383c0</lom:id>
      <lom:entry>
        <lom:langstring xml:lang="nl">Tellen</lom:langstring>
      <lom:entry>
    </lom:taxon>
  </lom:taxonpath>
  <!-- en een ander pad -->
  <lom:taxonpath>
    <lom:source>
      <lom:langstring xml:lang="x-none">http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader</lom:langstring>
    </lom:source>
    <!-- vak -->
    <lom:taxon>
      <lom:id>7afbb7a6-c29b-425c-9c59-6f79c845f5f0</lom:id>
      <lom:entry>
        <lom:langstring xml:lang="nl">Wiskunde</lom:langstring>
      <lom:entry>
    </lom:taxon>
    <!-- vakkern -->
    <lom:taxon>
      <lom:id>dced6368-c076-4d51-8d83-53e9a87bef40 </lom:id>
      <lom:entry>
        <lom:langstring xml:lang="nl">Getallen</lom:langstring>
      <lom:entry>
    </lom:taxon>
  </lom:taxonpath>
</lom:classification>

Lokale Opslag

Het is praktisch als reeds gemetadateerd materiaal ook geüpdate kan worden. Het vertrouwen op NL-LOM als referentie hiervoor is echter niet voldoende. De contextuele rijkheid van het OBK kan niet in NL-LOM worden uitgedrukt, en dus kan men niet hetzelfde informatiewaarde terug krijgen wanneer de metadata in dit formaat is opgeslagen.

Het gaat hierbij niet over het alleen metadateren van vakken, maar over de metadatering van diepe vakinhouden die afhankelijk zijn van de leerniveau context.

Bij deze een voorstel om die metadatering zodanig lokaal op te slaan zodat de volledige informatiewaarde blijft bestaan.

• Dit ontwerp komt ook van pas wanneer begrippen in het OBK gewijzigd worden, en een changelog moet worden verwerkt.
• In dit voorbeeld staan voor de overzichtelijkheid de daadwerkelijke uuids niet genoemd.
• Dit is niet efficient, maar de enige manier om niet op termijn informatie verliezen.

record_id	leerniveau	leerniveau_id	vak	vak_id	vakkern	vakkern_id	vaksubkern	vaksubkern_id	vakinhoud	vakinhoud_id	tussendoel	tussendoel_id
1	VWO 2	<uuid>	Aardrijkskunde	<uuid>	Arm en rijk	<uuid>	Ontwikkelingsgebieden	<uuid>	Nederlandse vormen van ontwikkelingshulp	<uuid>	Een oordeel geven over Nederlandse ontwikkelingshulp en ...	<uuid>
1	VWO 3	<uuid>	Aardrijkskunde	<uuid>	Arm en rijk	<uuid>	Ontwikkelingsgebieden	<uuid>	Nederlandse vormen van ontwikkelingshulp	<uuid>	Een oordeel geven over Nederlandse ontwikkelingshulp en ...	<uuid>

In NL-LOM uitgedrukt, ziet deze informatie er als volgt uit.

<lom:classification>
  <lom:purpose>
    <lom:source>
      <lom:langstring>LOMv1.0</lom:langstring>
    </lom:source>
    <lom:value>
      <lom:langstring>educational level</lom:langstring>
    </lom:value>
  </lom:purpose>
  <lom:taxonpath>
    <lom:source>
      <lom:langstring xml:lang="x-none">http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader</lom:langstring>
    </lom:source>
    <lom:taxon>
      <lom:id>2a1401e9-c223-493b-9b86-78f6993b1a8d</lom:id>
      <lom:entry>
        <lom:langstring xml:lang="nl">Voortgezet Onderwijs</lom:langstring>
      <lom:entry>
    </lom:taxon>
    <lom:taxon>
      <lom:id>ad9872e5-edc4-4a62-9ee7-ba7daceba2e0</lom:id>
      <lom:entry>
        <lom:langstring xml:lang="nl">VWO</lom:langstring</font>>
      <lom:entry>
    </lom:taxon>
    <lom:taxon>
      <lom:id>817da6976-2f1b-4214-a471-168f469d7e04</lom:id>
      <lom:entry>
        <lom:langstring xml:lang="nl">VWO 2</lom:langstring>
      <lom:entry>
    </lom:taxon>
    <lom:taxon>
      <lom:id>b924d4ad-65a1-41dc-b704-c7786eb4aec0</lom:id>
      <lom:entry>
        <lom:langstring xml:lang="nl">VWO 3</lom:langstring>
      <lom:entry>
    </lom:taxon>
  </lom:taxonpath>
</lom:classification>
<lom:classification>
  <lom:purpose>
    <lom:source>
      <lom:langstring>LOMv1.0</lom:langstring>
    </lom:source>
    <lom:value>
      <lom:langstring>discipline</lom:langstring>
    </lom:value>
  </lom:purpose>
  <lom:taxonpath>
    <lom:source>
      <lom:langstring xml:lang="x-none">http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader</lom:langstring>
    </lom:source>
    <lom:taxon>
      <lom:id>c001f86a-4f8f-4420-bd78-381c615ecedc</lom:id>
      <lom:entry>
        <lom:langstring xml:lang="nl">Aardrijkskunde</lom:langstring>
      <lom:entry>
    </lom:taxon>
    <lom:taxon>
      <lom:id>3e89bbcb-3ef4-4370-ab61-e6427356b68f</lom:id>
      <lom:entry>
        <lom:langstring xml:lang="nl">Arm en rijk</lom:langstring</font>>
      <lom:entry>
    </lom:taxon>
    <lom:taxon>
      <lom:id>f3ce5c40-2244-4104-830a-801175be6614</lom:id>
      <lom:entry>
        <lom:langstring xml:lang="nl">Ontwikkelingsgebieden</lom:langstring>
      <lom:entry>
    </lom:taxon>
    <lom:taxon>
      <lom:id>21d6e967-7cf4-4deb-8c8d-517c660babb4 </lom:id>
      <lom:entry>
        <lom:langstring xml:lang="nl">Nederlandse vormen van ontwikkelingshulp</lom:langstring>
      <lom:entry>
    </lom:taxon>
  </lom:taxonpath>
</lom:classification>
<lom:classification>
  <lom:purpose>
    <lom:source>
      <lom:langstring>LOMv1.0</lom:langstring>
    </lom:source>
    <lom:value>
      <lom:langstring>educational objective</lom:langstring>
    </lom:value>
  </lom:purpose>
  <lom:taxonpath>
    <lom:source>
      <lom:langstring xml:lang="x-none">http://purl.edustandaard.nl/begrippenkader</lom:langstring>
    </lom:source>
    <lom:taxon>
      <lom:id>c7d6f3f3-b54a-460e-a2d4-d6eb149862e7</lom:id>
      <lom:entry>
        <lom:langstring xml:lang="nl">Een oordeel geven over Nederlandse ontwikkelingshulp en punten ter verandering aandragen</lom:langstring>
      <lom:entry>
    </lom:taxon>
  </lom:taxonpath>
</lom:classification>

Wijzigingen

Voor wijzigingen in het OBK geldt dat er een aantal typen wijzigingen kunnen voorkomen, en dat alle wijzigingen in leerniveau context moeten worden beschouwd.

Ter illustratie staat hieronder een voorbeeld van een xml-mappingsbestand voor een OBK wijziging. In deze mapping is te zien dat:

• de mapping geldt binnen het leerniveau "VMBO KL 1"
• de mapping voor "Weer en klimaat" geldt alleen als het een vakkern is van "Aardrijkskunde"

We hebben bij Kennisnet intern met dit formaat ge-experimenteerd, maar het kent nog geen officiele status. We leren graag uw ervaring :)

<mappings xmlns="http://www.edustandaard.nl">
  <mapping>
    <level>
      <taxon>
        <id>12e85a55-b3ae-4e7f-a2a0-d645f4c573bf</id>
        <entry>VMBO KL 1</entry>
      </taxon>
    </level>
    <source>
      <taxonpath>
        <taxon>
          <id>c001f86a-4f8f-4420-bd78-381c615ecedc</id>
          <entry>Aardrijkskunde</entry>
        </taxon>
        <taxon>
          <id>65c33fa0-420a-4399-a6f8-595294179df3</id>
          <entry>Weer en klimaat</entry>
        </taxon>
      </taxonpath>
    </source>
    <relationship>ter info</relationship>
    <target>
      <taxonpath>
        <taxon>
          <id>c001f86a-4f8f-4420-bd78-381c615ecedc</id>
          <entry>Aardrijkskunde</entry>
        </taxon>
        <taxon>
          <id>65c33fa0-420a-4399-a6f8-595294179df3</id>
          <entry>Systeem aarde</entry>
        </taxon>
      </taxonpath>
    </target>
  </mapping>
</mappings>

Wijzigingen in context

Omdat de leerniveau context soms bepalend is voor de naamgeving en aanwezigheid van begrippen binnen een bepaalde inhoud, worden de mappings per individuele context uitgegeven. Een aantal generieke voorbeelden:

• binnen Havo heeft het vak aardrijkskunde minder vakkernen dan Vwo
• binnen VMBO TL 1 geldt voor een aantal tussendoelen een andere naamgeving dan binnen Havo 1

Typen wijzigingen

In de mappings kunnen een aantal typen wijzigingen voorkomen. Hieronder een overzicht van de soorten en hoe daar het beste mee om te gaan. In het geval er niet automatisch gewijzigd kan worden, zou dit handmatig gedaan moeten worden, hetzij door de gebruiker van het leermateriaal, of door de beheerder van een repository.

soort	omschrijving	automatisch
ter info	De wijziging betreft een naamswijziging van een begrip.	ja
partial	Komt voor wanneer een onderliggende term verdwijnt. De mapping vindt plaats naar de direct bovengelegen term.	ja
exact	Een nieuwe term uit de mapping kan 1-op-1 vervangen worden door een andere, zonder verlies van informatie.	ja
inexact	De nieuwe termen zijn geen 1-op-1 match met de oude. De mapping kan alleen zuiver worden toegepast in relatie tot het gekoppelde werk.	nee
singleToMultiple	Gelijksoorting aan "inexact", 1 termenset mapt naar 2, bijvoorbeeld "Weer en Klimaat" wordt "Weer" en "Klimaat".	nee